Συνέντευξη στο ΠΡΙΝ (4-5 Δεκεμβρίου 2021). Της Ειρήνης Θάνου και του Θέμη Λιανού, μέλη του Κ.Σ. της νΚΑ, στο Γιώργο Τζίμα.
▸ Στις 17, 18 και 19 Δεκεμβρίου θα πραγματοποιηθεί το 5ο Συνέδριο της νεολαίας Κομμουνιστική Απελευθέρωση (νΚΑ). Με κεντρικό σύνθημα «Εμπόδιο στη ζωή ο καπιταλισμός. Επιστροφή στο μέλλον ο κομμουνισμός. Κάνουμε το βήμα!», η νΚΑ θα επιδιώξει να ανοίξει τη συζήτηση για το πώς μπορεί να δοθεί μια νέα αντικαπιταλιστική απάντηση για την ανατροπή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, με την κρίσιμη συμβολή ενός ενωτικού ανατρεπτικού κινήματος της νεολαίας.
Οι θέσεις του 5ου Συνεδρίου σχολιάζουν ότι στον 21ο αιώνα είμαστε η πρώτη γενιά που ξέρει ότι θα ζήσει χειρότερα από τις προηγούμενες. Από πού πηγάζει αυτή η αντίφαση;
Ειρήνη: Ζούμε σε μια εποχή που από επιστημονική και τεχνολογική άποψη η ανθρωπότητα είναι πιο προχωρημένη απ’ ότι ποτέ στην ιστορία. Όμως όλος αυτός ο πλούτος είναι κλειδωμένος πίσω από paywalls, πατέντες και εταιρικές συμφωνίες, ενώ χρησιμοποιείται με αποσπασματικό και άναρχο τρόπο με μόνο στόχο την κυκλοφορία και συνεχή αύξηση των κεφαλαίων. Όταν στην εξίσωση προσθέτουμε τα κρισιακά φαινόμενα που ταλανίζουν τον καπιταλισμό, πέφτει και το τελευταίο παραπέτασμα θετικής προοπτικής. Δεν είμαστε ίσοι κάτω από τον ήλιο. Το 99% παράγει και ζει με ελάχιστα και 1% εκμεταλλεύεται και απολαμβάνει τα μέγιστα.
Θέμης: Αυτή τη ραγδαία εξέλιξη στην παραγωγή ο καπιταλισμός αδυνατεί να την ενσωματώσει ομαλά, ενώ παράλληλα δεν τη στρέφει προς την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών. Έτσι, τα τελευταία 12 χρόνια η κρίση έχει γίνει κανονικότητα. Η νέα γενιά καταλαβαίνει ότι το σύστημα δεν έχει βρει τρόπο να λύσει αυτό το γρίφο, καταλαβαίνει ότι η ανάπτυξη σημαίνει κέρδος των λίγων σε βάρος των πολλών και γι’ αυτό δεν εμπνέεται από την προοπτική που της παρουσιάζεται από τα αστικά κόμματα.
Το κίνημα της νεολαίας στην Ελλάδα, παρά τις διακυμάνσεις του, καταφέρνει εδώ και δεκαετίες να παραμένει μάχιμο. Είναι όμως μόνο η μαζικότητα αναγκαίος παράγοντας για την επιτυχία του;
Ειρήνη: Η μαζικότητα είναι οπωσδήποτε αναγκαίος αλλά όχι ικανός όρος. Οι «μέλισσες» που αντεπιτίθενται δεν αρκεί να είναι σε σμήνος αλλά να έχουν στόχο. Οι μαθητές, οι φεμινίστριες και οι αυτόχθονες της Χιλής, η μαύρη κοινότητα της Αμερικής, τα προάστια του Παρισιού, τα πλαστικά παπιά της Ταϊλάνδης είναι παλμοί του ίδιου σεισμογράφου. Όλα τα κινηματικά και εξεγερσιακά ξεσπάσματα είναι τρομερά αισιόδοξα και γοητευτικά, όμως μπορούν να μείνουν και απλά μια όμορφη εικόνα στο scroll down. Αν δεν σταθούμε με διεισδυτική ματιά στην πολιτική καρδιά τους, αν δεν συζητήσουμε τι είναι αυτό που τα γεννά και τι απαιτείται για να φτάσουν «ως το τέλος» θα μείνουν αδικαίωτα.
Θέμης: Για μας, ως νΚΑ, ο καθοριστικός παράγοντας είναι τελικά ο πολιτικός προσανατολισμός του κινήματος νεολαίας, να μπορεί να συνδέει τα επιμέρους αιτήματα με την ανατροπή της αστικής πολιτικής εν συνόλω. Η συσσωρευμένη οργή που υπάρχει σε μεγάλο κομμάτι της νεολαίας, που πολλές φορές έχει εκφραστεί με μαζικές κινητοποιήσεις, μπορεί να εμφανίζεται κάθε φορά με διαφορετική αφορμή, πηγάζει όμως από μια γενικότερη αγανάκτηση για τους όρους με τους οποίους σήμερα οι νέοι άνθρωποι καλούνται να δουλέψουν, να σπουδάζουν, να σχεδιάσουν τη ζωή τους. Η αμφισβήτηση αυτού του ασφυκτικού πλαισίου που έχει προδιαγράψει το σύστημα για την νεολαία αποτελεί κλειδί για να αποκτήσουν οι νεολαιίστικοι αγώνες νέο ορίζοντα, διεκδικώντας όχι απλά μια βελτίωση της σημερινής κατάστασης, αλλά όραμα για μια άλλη ζωή που σήμερα είναι δυνατό να φανταστούμε και να διεκδικήσουμε.
Στα διαφορετικά πολιτικά σχέδια που καλλιεργούνται μέσα στο κίνημα, τι διαφορετικό θα προτείνει η νΚΑ με το συνέδριό της για να «σηκώσει κεφάλι» η νεολαία με άλλους όρους;
Ειρήνη: Έχω την αίσθηση ότι τα σχέδια στο κίνημα μετά τον κύκλο των αγώνων του 2006-2015 είναι σα να έκαναν επιστροφή στις «εργοστασιακές ρυθμίσεις». Υπήρχε μια αίσθηση ότι βρισκόμαστε σε μια νέα κενή σελίδα και να τα δούμε όλα από την αρχή. Ιστορική μνήμη δεν είναι το μακρινό ένδοξο παρελθόν, αλλά και το φλογερό και επώδυνο πρόσφατο. Στη νΚΑ επιχειρούμε να αναμετρηθούμε με τις δικές μας αδυναμίες, αυτές της Αριστεράς και του κινήματος εγχώρια αλλά και διεθνώς. Αυτό που προτείνουμε είναι την συνειδητή πολιτική εμπλοκή της νεολαίας στη μάχη για συνολικές ανατροπές. Αυτή προϋποθέτει να αφιερώσουμε χρόνο στη δημιουργία ενός ρεύματος καθολικής αμφισβήτησης στη νεολαία.
Θέμης: Για να εμπνευστεί ο κόσμος σήμερα να αγωνιστεί μέχρι τέλους, πρέπει να πάρουμε τα συμπεράσματα της προηγούμενης περιόδου και να δούμε πώς θα αποτελέσουν καύσιμα για τους νέους αγώνες που έρχονται. Τι πολιτικά όρια είχαν τα κινήματα της προηγούμενης περιόδου, τι ρόλο έπαιξαν οι λογικές που αντί για κίνημα περίμεναν από μια κυβέρνηση να φέρει δήθεν την αλλαγή, πώς γίνεται το κίνημα να οργανώνεται με τέτοιο τρόπο που θα προωθεί την ενεργή πολιτική συμμετοχή του κόσμου στο τι πλαίσιο και τι σχέδιο αποφασίζεται κόντρα στην ανάθεση στους ειδικούς, πώς θα συνδεθεί το νεολαιίστικο με το εργατικό κίνημα. Αυτό απαιτεί πολιτικές και οργανωτικές τομές στο κίνημα και στην αριστερά και όχι απλά μια συστράτευση οργανωμένων δυνάμεων για να γίνουμε περισσότεροι.
Γιατί αναδεικνύει η νΚΑ την ανάγκη να έρθει η νεολαία σε επαφή με τον κομμουνισμό παρά την παραίτηση πολλών ρευμάτων της αριστεράς από αυτόν τον σκοπό;
Ειρήνη: Έχουμε βαθιά εμπιστοσύνη στη δυνατότητα του λαού να ανατρέψει την σημερινή του ζωή και να διαμορφώσει μια νέα κοινωνική συνθήκη ελευθερίας και ισότητας. Ο άνθρωπος διαχρονικά αναζητάει μια νοηματοδότηση για την ύπαρξη του. Προτείνουμε να δούμε το εαυτό μας στην ιστορική του διάσταση, να φανταστούμε μια ζωή έξω από τις πεπερασμένες δυνατότητες που μας προσφέρει ο καπιταλισμός, να καθολικοποιήσουμε τις ανάγκες μας και να μην περιοριστούμε σε «τόση δα δικαιοσύνη και για μας». Δεν χρειάζεται να ανακαλύπτουμε συνεχώς τον τροχό. Οι εμπειρίες της πρόσφατης ιστορίας του 20ου αιώνα έχουν συγκλονιστικά μεγάλο πλούτο γνώσης να μας προσφέρουν ώστε να κρατήσουμε τα πιο χρήσιμα, να απορρίψουμε τα λάθη και να εφεύρουμε τους νέους δρόμους.
Θέμης: Η νεολαία σε όλο τον κόσμο έχει εμπλακεί με ενεργό ρόλο και πολλές φορές έχει πυροδοτήσει μεγάλα κινήματα που πολλές φορές πήραν και χαρακτήρα εξέγερσης. Πρέπει να σκύψουμε πάνω από αυτήν την κίνηση της νεολαίας και να καταλάβουμε καλύτερα, ποιο είναι το αγκάθι που την «τρώει» και την οδηγεί σε εξεγερτικά μονοπάτια. Για μας δεν είναι απλά η αγανάκταση για τον έναν ή τον άλλο νόμο, για τη μία ή την άλλη κυβέρνηση, στα οποία πολλές φορές εγκλωβίζονται άλλες δυνάμεις στην αριστερά. Η νεολαία αντιλαμβάνεται τη σαπίλα του καπιταλιστικού κόσμου, δεν της κάνει το «ρούχο» της εργασιακής ανασφάλειας, της αδυναμίας πρόσβασης στη μόρφωση, του σκοταδισμού, του σεξισμού, της περιβαλλοντικής καταστροφής που της έχει ράψει το σύστημα. Γι’ αυτό θέλει να το ξηλώσει. Όπως λοιπόν λέει και το σύνθημα, «αν αυτός ο κόσμος δε μας χωρά, άλλο κόσμο να φτιάξουμε», αυτός ο κόσμος είναι ο κομμουνισμός στον 21ο αιώνα.