”Ο κομμουνισμός είναι η νιότη του κόσμου, η λευτεριά και η ομορφιά του κόσμου. Ορκιστείτε”[1]
Με αυτό τον πασίγνωστο στίχο ο Γιάννης Ρίτσος παρομοιάζει τον κομμουνισμό με την νεότητα. Προσομοιάζει δηλαδή την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, και την έναρξη της δυνατότητας ολόπλευρης ανάπτυξης του κοινωνικού ανθρώπου που σηματοδοτεί ο κομμουνισμός με τις δημιουργικές και ανήσυχες πλευρές της ψυχοσύνθεσης ενός νέου όταν ξεκινάει την ζωή του.
Αυτή η πρόσληψη της νεότητας, σαν μια αντανάκλαση στο σήμερα πλευρών του επαναστατικού αύριο, απέχει δυστυχώς αρκετά από την πολύ πιο γκρίζα σημασία που πασχίζει να προσδώσει στη νεολαία η σημερινή βαρβαρότητα του καπιταλισμού, που μοιάζει σαν να έχει βαλθεί να ποινικοποιήσει τη νέα γενιά. Δεν είναι μόνο τα συντριπτικά ποσοστά ανεργίας, η ολοένα και δυσκολότερη δυνατότητα αποδέσμευσης από το οικογενειακό περιβάλλον, οι “ειδικά για νέους” χειρότερες εργασιακές συνθήκες και απολαβές, οι όλο και πιο αλλοτριωμένες κοινωνικές σχέσεις, η καταστολή κάθε αγωνιστικού σκιρτήματος και κάθε ανήσυχης σκέψης ή οι εριστικές δηλώσεις βαθύπλουτων πολιτικών από κούνια για «τα παιδιά από το Περιστέρι» που δεν αξίζουν να σπουδάσουν αλλά πρέπει να γίνουν ψυκτικοί. Πάνω από όλα είναι η φρικιαστική προσπάθεια επιβολής της βεβαιότητας ότι η σημερινή νεολαία είναι η πρώτη γενιά που θα ζει χειρότερα από τις προηγούμενες, και η συστηματική προσπάθεια άρσης κάθε υπόνοιας περί εναλλακτικού δρόμου.
Εύλογο ερώτημα αποτελεί το τι μπορεί να απαντήσει σε αυτή την κατάσταση. Αντίπαλο δέος στην καπιταλιστική υπεροπλία, μπορεί και πρέπει να αποτελέσει μια αγωνιστική, πολιτική, αξιακή αλλά και ιδεολογική αντιπαράθεση αντίστοιχης κλίμακας και στόχευσης. Η κατάληξη αυτής της διαπάλης δεν μπορεί να είναι μια επιστροφή στον καπιταλισμό του «χτες» αλλά η προώθηση στο σήμερα της αναγκαιότητας αλλά και της δυνατότητας οικοδόμησης μιας άλλης κοινωνίας. Αυτή η προοπτική είναι που μπορεί να εμπνεύσει, να ανοίξει ορίζοντες στην σκέψη και στην δράση των ανθρώπων, και να λειτουργήσει θετικά με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στην σημερινή τρέχουσα κοινωνικοπολιτική αντιπαράθεση.
Εντός αυτής της αντιπαράθεσης, η «πρωτοβουλία διαλόγου για ένα σύγχρονο κομμουνιστικό πρόγραμμα και κόμμα», που στις 10-11 του Ιούλη θα κάνει την πρώτη της πανελλαδική συνάντηση, φιλοδοξεί να παίξει ένα σημαντικό ρόλο και να συμβάλλει στο μέτρο των δυνάμεων της στην συγκρότηση ενός αξιόμαχου αντίπαλου δέους. Οι οργανώσεις της νΚΑ ανά την Ελλάδα συμμετέχουμε και στηρίζουμε την επερχόμενη διαδικασία, η οποία κατά τη γνώμη μας μπορεί να αποτελέσει σταθμό και ένα πρώτο αποφασιστικό βήμα για εκείνους και εκείνες που επιμένουν στην ανάγκη για μια νέα κομμουνιστική προσπάθεια και μια νέα ανώτερη προγραμματική συμφωνία και δράση.
Η συνάντηση της πρωτοβουλίας διεξάγεται σε μια εκρηκτική περίοδο που συνθέτουν ο παροξυσμός των αντιθέσεων του σύγχρονου καπιταλισμού, που γεννά την κρίση, και από την άλλη η επανεμφάνιση ενός νέου ευρύτερου ρεύματος εξεγερτικών σκιρτημάτων ανά τον κόσμο που κρύβει μέσα του την αμηχανία ελλείψει ενός καθολικού ρεύματος χειραφέτησης αλλά παράλληλα και την δυνατότητα για ένα νέο ξεκίνημα. Η σημερινή εποχή συμπυκνώνει με πρωτόγνωρο τρόπο την αντίφαση σε σχέση με το πώς ζούμε και το πώς θα μπορούσαμε να ζούμε, αφού την ίδια στιγμή συνυπάρχουν οι εκρηκτικές δυνατότητες της επιστήμης και της εργασίας για μια άλλη ζωή απαλλαγμένη από την φτώχεια και την μιζέρια και από την άλλη κυριαρχούν ο φόβος και η αβεβαιότητα. Η εν εξελίξει πρωτόγνωρη εμπειρία της πανδημίας ξεγύμνωσε τον καπιταλισμό, ο οποίος το μόνο που έχει να υποσχεθεί για τους λαούς είναι φτώχεια και δυστυχία.
Σε αυτό το φόντο όλο και πυκνώνουν οι συζητήσεις και οι προβληματισμοί για το πως θα πάει αλλιώς και το ερώτημα της εναλλακτικής τίθεται επιτακτικά. Η πρόσφατη εμπειρία και στην Ελλάδα και διεθνώς έδειξε τα όρια των δήθεν εφικτών και προσγειωμένων απαντήσεων που, στο όνομα του ρεαλισμού, όχι μόνο δεν ανέτρεψαν την βαρβαρότητα που ζούμε, αλλά τελικά έγιναν κομμάτι της. Ο καπιταλισμός της εποχής μας δεν εξανθρωπίζεται, δεν μεταρρυθμίζεται, δεν μπορεί να προσφέρει κοινωνικά συμβόλαια.
Απέναντι σε αυτή την βαρβαρότητα η απάντηση είτε θα είναι καθολική και επαναστατική, είτε δεν μπορεί να υπάρξει. Αν απέναντι στα εξαντλητικά ωράρια δεν αντιπαραβάλλουμε την απελευθέρωση του χρόνου, απέναντι στην ιδιωτική αρπαγή μέχρι και του αέρα που αναπνέουμε δεν αντιπαραθέσουμε την συλλογική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής, αν δεν παλέψουμε για μια επιστήμη κοινωνικοποιημένη και προς το συμφέρον των πολλών, αν δεν διαμορφώσουμε τους όρους για μια άλλη σχέση του ανθρώπου με την φύση, αν δεν παλέψουμε τελικά για μια νέα κομμουνιστική απόπειρα τότε θα συνεχίσουμε να κάνουμε κύκλους γύρω από τον εαυτό μας. Μια αντίληψη δε σημαίνει μια φυγή από τα άμεσα, φλέγοντα καθήκοντα, αντίθετα σημαίνει να ριχτούμε τώρα στην μάχη με μια πιο στρατηγική ματιά. Αναφερόμαστε επομένως σε έναν κομμουνισμό που δηλώνει παρών στην καθημερινή αναμέτρηση με την αστική τάξη πραγμάτων, ως προοπτική και ως πορεία προς αυτήν την προοπτική. Δεν πλανάται απλώς στη σφαίρα των ιδεών, δεν είναι «για αύριο», δεν μένει καταχωνιασμένος σε κομματικά προγράμματα ή ράφια ούτε αποτελεί επαγγελία ενός ιδανικού μέλλοντος και παραισθησιογόνο μιας τακτικής που αδυνατεί να υπηρετήσει την ανατροπή της καπιταλιστικής τάξης πραγμάτων.
Στην καρδιά αυτής της υπόθεσης δε μπορούν παρά να βρίσκονται οι κολασμένοι του 21ου αιώνα, η σύγχρονη πολύμορφη εργατική τάξη. Στα πρόσωπα των εκατομμυρίων εργαζομένων δεν βρίσκεται μόνο η ακραία εκμετάλλευση και η αποξένωση και άρα η ανάγκη και το συμφέρον να γκρεμίσουν την καπιταλιστική βαρβαρότητα, αλλά κυρίως οι ανώτερες δυνατότητες για την οικοδόμηση μιας άλλης κοινωνίας. Οι σύγχρονοι εργάτες του χεριού και του πνεύματος που είναι μορφωμένοι όσο ποτέ, μπορούν να κάνουν πράξη καλύτερα, πιο εύκολα και ολοκληρωμένα το όραμα μιας κοινωνίας χωρίς εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους υπερβαίνοντας τα αντικειμενικά και υποκειμενικά όρια των προσπαθειών του 20ου αιώνα. Μια νέα έφοδος στον ουρανό επομένως θα είναι πρώτα και κύρια έργο της ίδιας της εργατικής τάξης και του ιστορικού κινήματος της, το οποίο μπορεί να ηγηθεί σε μια ευρύτερη πορεία απελευθέρωσης συμμαχώντας με όσους δεν χωράνε και ασφυκτιούν στην σημερινή τάξη πραγμάτων.
Σε όλα τα παραπάνω η νεολαία δεν έχει ρόλο παρατηρητή ή ακολουθητή αλλά αντίθετα πρώτα και κύρια η νέα γενιά είναι εκείνη που έχει συμφέρον να πρωτοστατήσει σε μια νέα κομμουνιστική προσπάθεια, ως εκείνη η γενιά που ενώ «φέρει» τις συγκλονιστικές δυνατότητες της σημερινής εποχής παράλληλα είναι το βασικό θύμα στην κοινωνική γενοκτονία που συντελείται στο έδαφος της καπιταλιστικής κρίσης. Είναι οι νέοι εργαζόμενοι της ανεργίας και της επισφάλειας, της κακοπληρωμένης δουλειάς και της ακραίας εκμετάλλευσης. Είναι ο φοιτητόκοσμος που αδυνατεί να σπουδάσει, που αντί για ολόπλευρη μόρφωση έρχεται αντιμέτωπος με την κοροϊδία των τηλεμαθημάτων και με ένα διαρκές κυνήγι καταρτίσεων που τελικά οδηγεί στην ανεργία. Είναι οι μαθητές που πετιούνται έξω από την ανώτατη εκπαίδευση και προορίζονται να γίνουν το ευέλικτο «πολεμικό υλικό» της νέας βάρβαρης καπιταλιστικής επέλασης. Είναι εκείνη η γενιά που στοχοποιήθηκε βάναυσα μέσα στην πανδημία και που τώρα χλευάζεται με τα κατάπτυστα χαρτζιλίκια του Μητσοτάκη. Είναι όλοι αυτοί που τώρα δεν έχουν τίποτα αλλά μπορούν να γίνουν τα πάντα.
Σε όλους εκείνους κι εκείνες απευθυνόμαστε και τους καλούμε να γίνουν πρωταγωνιστές σε μια νέα εξόρμηση των κομμουνιστικών ιδεών, σε μια νέα ανώτερη στράτευση στην υπόθεση ενός νέου κομμουνιστικού προγράμματος και κόμματος και μιας σύγχρονης μαζικής κομμουνιστικής οργάνωσης νεολαίας.
νεολαία Κομμουνιστική Απελευθέρωση
08/07/2021
[1] Γιάννης Ρίτσος, “ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο”, Άη Στράτης, 30 Μαρτίου 1952